Türkiye’nin enerji merkezi olma tartışmalarının yapıldığı bu günlerde, 2016 yılında SETA vakfı tarafında yayımlanan ve ben, Seyithan Ahmet Ateş, Salihe Kaya ve Mehmet Kızılkaya tarafından hazırlanan ‘Türkiye’nin Enerjide Merkez Ülke Olma Arayışı’ adlı raporu burada tekrar takdim etmek istedim.
Raporda, Türkiye’nin enerjide ulaştığı konumu şöyle aktarmışız;
‘Türkiye Dünyanın zengin petrol ve doğalgaz rezervlerinin bulunduğu Ortadoğu, Asya ve Kafkasya bölgelerine komşu olan, enerji alanında yıllar boyunca coğrafi konumunu avantaja çeviremeyen bir ülke olmuştur. Enerji kaynaklarına sahip ülkelere komşu olmasına rağmen Türkiye, jeopolitik konumundan faydalanmaktan ziyade içinde yaşadığı bölgenin maliyetini yüklenen bir pozisyonda kalmıştır.’
Türkiye artık coğrafi konumunun kendisine sunduğu avantajı kullanarak enerjide başta da doğalgazda merkez olma konumu var. Özellikle, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile birlikte Avrupa’da yaşanan enerji krizi ve bölgemizdeki enerji kaynakların uluslararası piyasalara taşınması için Türkiye’nin siyasi ve coğrafi konumu Türkiye’nin enerjide merkez ülke olma konumunu güçlendirmektedir.
Bununla beraber, Rusya’ya doğalgazda bağımlı olan Avrupa ülkeleri, enerji arz güvenliği sorununun gündeme gelmesiyle enerji kaynakları ithalatında alternatif arayışlar içerisine girdiler. Bu alternatif arayışında Türkiye öne çıkan rota durumuna geldi.
Rusya ise en büyük pazar olan Avrupa ülkelerini kaybetmemek ve doğalgazda en büyük rezervlere sahip olmanın verdiği avantaj ile dünya enerji denkleminde büyük aktör olmaya devam etmek istiyor. Bu nedenle Rusya, Türkiye üzerinden Avrupa ülkeleri enerji pazarında var olmak isteyecektir.
Dolayısıyla, enerji arz güvenliğinin güvenilir ve sürdürülebilir bir şekilde sağlanması için, Türkiye enerji kaynaklarına sahip olan ülkeler ile enerji kaynaklarını tüketen ülkeler arasında bir transit güzergahı olmasından ziyade merkez ülke olma avantajı bulunmaktadır.
Ayrıca, Türkiye’nin hem enerji arz eden hem de enerji talep eden ülkeler için vazgeçilmez bir konumu vardır.
TÜRKİYE’NİN MERKEZ ÜLKE OLMA ARAYIŞI
Türkiye’nin enerjide merkez ülke olması için raporda da belirtildiği üzere bir çok avantajı var:
Şöyle ki;
Güney Gaz Koridoru (GGK) kapsamında TANAP projesiyle Azerbaycan’dan Türkiye’ye ve Türkiye üzerinden TAP ile Avrupa’ya doğalgaz akışı sağlamaktadır.
Rusya üzerinden TürkAkım ile Türkiye’ye ve Avrupa ülkelerine doğalgaz akışının olması ve Türkiye’nin Avrupa ülkeleri ile Rusya arasında köprü olması Türkiye’nin potansiyel merkez ülke olmasını da beraberinde getirecektir.
Irak, İran, Türkmenistan, Doğu Akdeniz ve diğer ülkelerden Türkiye’ye gelecek doğalgaz ile ülkeçeşitliliği sağlama imkanı sağlaması Türkiye’nin önemini ve merkez ülke olma konumunu güçlendirmektedir.
Bununla beraber, Türkiye’nin enerji arz güvenliğinde boru hattı dışında her geçen gün önemi artan ve ülke ve kaynak çeşitliliği sağlaması açısından LNG kaynakları da enerjide merkez ülke konumun güç katmaktadır.
Türkiye’nin enerjide merkez ülke olması, hem oluşacak yeni enerji denklemi açısından hem de enerji arz güvenliğinin sağlanmasında yeni bir dönem de başlamış olacaktır.
Bahsedilen rapora, linkinden ulaşılabilir.
