Irak Şam İslam Devleti’nin (IŞİD), 2019′da kontrolündeki bölgeleri kaybetmesi ile sonuçlanan yenilgisi, 100′den fazla ülkeden IŞİD’e katılan binlerce IŞİD mensubu ile nasıl başa çıkılacağı konusunda ciddi zorlukları da beraberinde getirdi. En çok yükü göğüslemek durumunda kalanlar ise, Türkiye gibi bölge ülkeleri oldu. Türkiye, 2011 yılından bu yana 102 ülkeden 9,000′den fazla IŞİD bağlantılı yabancıyı sınır dışı etti.
Bazıları ise menşe ülkelerin kendi vatandaşlarını geri almayı reddetmesi veya devletin geri gönderilmeleri halinde ölüm, zulüm veya işkence ile karşılaşacaklarını değerlendirmesi nedeniyle geri gönderilemedi. Türkiye’de, IŞİD ile bağlantılı suçlardan yargılanan yüzlerce yabancının hapis cezaları sona erdi veya yakında sona erecek.
Genel olarak, bu şahıslara yönelik güvenlik önlemleri zaman içerisinde ciddi ölçüde iyileştirildi. Buna mukabil, özellikle Suriye’nin kuzeydoğusundan Türkiye’ye bir takım insan kaçakçılığı faaliyetleri hâlâ sürüyor. Ankara’nın karşı karşıya olduğu bu zorluğun pek bir çözümü olamasa zaman zaman geriye dönüş metoduna ağırlık verdiğini görmekteyiz.
Terörle mücadele kısmına baktığımızda ikili anlaşmalar dâhilinde, Türkiye IŞİD terör üyelerini çoğu zaman menşei olduğu ülkelere geri gönderilmektedir. Menşei ülkeler, emniyet ve yargı alanında Türkiye’deki ilgili mercilerle bilgi akışı kanallarını güçlendirmeli ve Türkiye’de kalan vatandaşlarını ivedilikle ülkelerine geri almalı.
IŞİD’in oluşturduğu tehdit, Irak ve Suriye’de geniş topraklar üzerinde hakimiyet kurduğu ve Avrupa’nın ortasında saldırılar düzenlediği döneme göre azaldı, ancak tamamen de ortadan kalkmadı. Türkiye’deki son büyük saldırı 2017′de gerçekleşmiş olsa da, güvenlik birimleri bu tehdidi halen önemsiyor. Son İstiklal’deki saldırı, hem PKK/YPG hem de IŞİD ortak eylem kararı olduğu aşikâr olup, batının ikiyüzlü tutumundan dolayı saldırı engellenememiştir.
Batı Avrupa’daki Kur’an-ı Kerim yakma olayları nedeniyle Ocak ayı sonlarında yeni saldırılardan endişe duyan Ankara, kolluk kuvvetlerini üst düzeyde alarma geçirdi ve ülkedeki bazı Batılı büyükelçilikler, vatandaşlarını kalabalıktan ve ibadet yerlerinden uzak durmaları konusunda uyardı. Ama bu konudaki endişe saldırılarla sınırlı değil. IŞİD’in daha önce Türkiye topraklarını bir geçiş noktası ve lojistik destek merkezi olarak kullandığını bildiğimiz gibi, batı Atlantik planı dâhilinde Türkiye’yi zora sokmaya çalışması, bir nevi terör eylemleri ile kıskaca alması, terörün finansmanı ve hamisi olduğu göz ardı edilmemelidir.
IŞİD ile mücadelede, Türk yargısı yoğun dava yükü ile karşı karşıya olan hakim ve savcılar genelde IŞİD davalarında uzmanlaşmamış oluyor ve -hem soruşturma hem kovuşturma aşamasında- nitelikli tercümanlar bulmakta zorluk çekilebiliyor. Kolluk ve istihbarat uygulamalarının dışında, Ankara’nın IŞİD bağlantılı yabancılara yönelik geliştirdiği politikalar ve programlar oldukça sınırlı olsa da bir başarı hikâyesi mevcuttur.
Türkiye’deki göçmen topluluklara karışıp hayatlarını sürdürmeye çalışan kripto terör eylemcilerinin umutlarını diri tutukları göz ardı edilmemelidir. Örgüt elemanlarının özellikle de ifşa olmayan unsurları, takip süreçleri ciddiye alınıp kaynakları itibarı ile kurutulmalıdır.
IŞİD kadınları veya menşei oldukları ülkeler, geri kabul kısmında zorluklar çıkarmaktadır. Türkiye’deki kamufle edilen örgüt elemanlarının, Türkiye’de para karşılığı evlilik yaptığı ve tekrar eylemler için yakın coğrafyada bulunmaları, bir nevi batı destekli planlama dahilinde olduklarını düşünüyoruz, bunun dışında mantıklı bir çıkış bulamıyoruz, sanırım izahat bulamıyoruz.
Bu vesile ile IŞİD batı destekli olup, bütün istihbarat kaynaklarına dikkat etmelidir. Asya ve Ortadoğu merkezli bütün sözüm ona cihatçılar, İngiliz ve ABD merkezli istihbarat kurumlarına bağlı olduğu transfer koridorları halen bu ülkelere aittir.
Vesselam…
